Sa nou vle di pa kap kigen fòs kote? Ebyen se yon kap ki pakapab pran van byen poul monte dwat poul ta rive byen wo jis nan syèl la. Egzanp, Peyi d Ayiti. Se konsa lè yon moun ap swiv yon gwoup zòt kigen move entansyon, kapfè move zak, kinan boule, tire ak kraze zo, yap swiv yon grap moun ki nan erè vyolans, oubyen ou ki kole nan zafè patizan yon pati, yo vle manje ak yon sèl bò mashwè, yon grenn pye sèlman paka kouri maraton. Gen moun se tèt yo sèlman yo wè, yo pakonn ni moun, ni peyi, yo pa konn sasavle di viv nan yon komunote. Moun sayo gen lontan yap viv konsa. Wap viv nan erè, mete kòyo apa, fè tigwoup payo...kap ou, peyi w, paka monte wo nan yon sitiyasyon parèy.
Nan yon lòt kote, siw vle kap, peyi w, drapow monte byen wo, se pou swiv yon shemin kotew respete lwa nan peyi w, pou sispann bay kout lang, pale moun mal pou gran mesi, pou abandone vye abitid ki finn tounen vis kap anpeshew grandi, gen respè pou otorite ak enstitusyon nan peyi w, pou sispann pale peyiw mal, pou sispann bay moun move konsèy, pou renmen respekte dwa tout sitwayen, tankou yo respekte dwa paw.
Apre 1986, se sa Monseyè Gayot nan vil Okap tap mande nou. Pou nou pa komèt zak boule, kraze zo, komet zak vyolans, tire, vòlè, komèt vyòl, ke nap konstate devan je nou jodi a... Monseyè Ligondé te fè menm diskou sa-a nan vil Pòtoprens. Legliz Catolik ak òganizasyon jenès liyo te pou bokou nan mouvman kite bay 1986 la. Anpil moun mouri pou anpeshe arestasyon san manda, vòl, vyòl ak tout lòt vye bagay sayo nan peyi d Ayiti.
Renmen peyi d Ayiti, se pa nan dyòl sèlman, se jan de konpòtman negatif sayo nou dwe shanje.
Lè yon kap gen fòs kote. Mèt kap la ki pa entèlijan vle deshire zèl ak ke, koupe fil, voye kap jete, detwi, shanje kap sa-a.
Men yon Mèt kap ki entèlijan dwe rekonèt se yon pwoblèm strukturèl ki bay kap fòs kote a. Lèw nan detwi kap, deshire zèl ak ke, koupe fil, voye kap jete pou ashte yon lòt, sa vinn fè w gen vye abitid, pajanm aprann konn fè bon kap oumenm.
Detanzantan se zanmi, ak vwazen wa l mande souple nan ranje kap. Lè se Mèt kap ki ranje fòs kote a, l tou aprann fè bon kap tou. Kap pran van l monte tèlman wo, jew paka gade anlè. Se lèsa, vwazen a vinn mandew fè kèk bras ak sakad, pou ede l monte piwo.
Men li wi, wa konprann saw konprann...
Transcription de Weiner Marthone, auteur de Mèt Estoy
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire