Yon ansyen nouris mwen vinn tounen mashann lèt. Depi kèk jou mwen te wè l ap pase devan pòt lakay mwen sou Bourik, li pwal fè livrezon lakay kliyan nan Pòtoprens ak Pétionville.
Istwa Mertulia
par Frank Bailey
Mertulia te fèt an 1926, nan Pernier - yon ti vil ki sitiye a plis ke 8 kilomèt de Pòtoprens, nan zònn Frères. Manman Mertulia te yon Mashann Lèt, papa l se yon kiltivatè. Pi gran anbisyon yo sete pou sèl grenn pitit yo-a ta jwenn yon edukasyon. (Se yon anbisyon modès). Savledi, moun sa-a kapab al lekòl, pou aprann li ak ekri, moun sa-a kapab fè kalkul adisyon, soustraksyon ak multiplikasyon, li posib pou l sa ekri yon lèt poukont li. Men tegen yon pwoblèm. Te prèske pat gen lekòl nan Pernier nan tan sa-a, men paran Mertulia te jwen yon mwayen kanmenm pou voye l lekòl.
Detanzantan, manman Mertulia te konn ap pale ak Miss Doris Burke, lise moun kite leve m depi m te tou piti. Miss Doris tap shashe yon nouris pou okipe m epi pou voye je sou mwen. Manman Mertulia di Miss Burke, ki moun Jamaique, ke si l ta vle bay Mertulia yon opòtinite pou l gen yon edukasyon li tap men-nen Mertulia lakay li nan Pétionville pou vinn gade timoun twazan sa-a pouli. Toude moun yo te vinn tonbe dakò.
Mertulia tegen onz-an lè l te kòmanse travay anndan kay la, lite tèlman dosil ke avan lontan nou te vinn konsidere l kòm manm fanmi-an.
Lè Mertulia vinn gen sèzan, manman l pran l nan men Miss Burke. Senpleman paske l dwe panse depi yon moun konn li ak ekri sèlman, li pa bezwen anyen ankò. Tout moun nan kay la te regrèt wè Mertulia ale. Mertulia limenm sanble l te tris anpil jou sa-a. Pandan dezan litefè yon ti pase wè nou detanzantan. Twazan apre nou tout te kontan lè nou te resevwa yon envitasyon maryaj Mertulia. Men malerezman, pèsonn nan kay la pat kapab al asiste nòs la. Nèf lane pase, pèsonn pat janm wè Mertulia.
Semèn pase-a mwen te nan lari, m ap shashe kèk moun pou mwen fè entèvyou. Pandan m nan shemen m tande yon moun kap rele: Mesye Frank! Lè mwen tounen tèt gade, m wè sete yon fi ki shita sou yon Bourik, mwen pat rekonèt moun nan. Lè li mandem, èske m pa Mesye Frank Bailey?
Mwen reponn, wi, se mwen. Mwen tou pwofite mandel ki moun li ye?
Li di : Mwen se Mertulia, se mwen kite konn okipe w lè w te piti.
Se pa de twa kontan m pa kontan wè w. Kijan tout moun nan fanmi an ye?
Nou pase yon pakèt tan ap pale epi m envite l vinn wè tout moun yo li pa janm wè depi kèk tan lakay Sunshine.
Finalman, Mertulia envite m vinn lakay li nempòt lè mwen vle. Wikenn pase-a m monte sou yon sheval pou m al vizite Mertulia lakay li nan Pernier. Mwen te bezwen wè fanmi an, epi an menm tan ranmase kèk enfòmasyon sou metye Mashann Lèt.
Fanmi Mertulia se gwo pwopriyetè nan Pernier, yo gen anpil tè, sheval, kabrit, mouton, poul, kòk, milèt ak bourik. Nan propriyete a yo plante prèske tout kalite fwi ak vegetab moun jwenn nan peyi d Ayiti, kay la bèl epi li byen fre. Shak maten, gen yon moun nan fanmi an ki leve pou al tire lèt nan manmèl bèf yo, epi l pran lèt la li lagel nan yonn oubyen de gwo galon an fèblan ki fabrike an Ayiti. Yo met galon yo nan yon sak pay, epi mete l sou do shak bourik yo. Nan menm sak pay sa-a yo konn met mwatye oubyen yon lit lèt nan boutèy. Se avèl yo sèvi tou pou mezire lèt lè yap fè livrezon kay kliyan. Se an Ayiti tou, yo fabrike antonwa an fèblan ki konn sèvi pou met lèt la nan boutèy.
Mashann Lèt yo mete kantite lèt li bezwen pou tout pratik li. Gendefwa li konn pote kèk lit lèt anplis, sizoka kliyan-an ta bezwen plis lèt oubyen si yon lòt moun ta relel avan la l fè livrezon lèt lakay pratik liyo. Se Mashann Lèt yo ki konn fikse pri lèt la (12 santim pou yon lit lèt). Gen pratik liyo ki konn peye shak semèn, gen zòt ki shwazi peye pa mwa.
Mertulia se manman kat bèl timoun ki nan menm laj ak li lè l te piti. Mertulia di m ke l kontan wè m vinn wè l lakay li. Mertulia di m ke li pajanm melanje dlo nan lèt. Kliyan yo apresye bonjan kalite lèt vash lap vann. Se sak fè kantite kliyan l yo kontinye ap ogmante shak jou...
Ou pap janm wè lèt lakay Mertulia gen pwoblèm nan pase enspeksyon. Men gen demoun enspektè konn bare, sezi mashandiz, epi jete tout lèt atè paske moun yo konn melanje dlo nan lèt la.
eMagazine
Traduction et Adaptation, Weiner Marthone
veritas_tum@yahoo.com
Take the Visitor Survey and receive this FREE gift.
veritas_tum@yahoo.com
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire